Programmeertalen: hun essentie en functionaliteit

Programmeertalen: hun functie en toepassing

Programmeertalen zijn essentieel voor elektronische apparaten zoals computers en mobiele telefoons, omdat ze deze machines in staat stellen instructies en code te verwerken voor het ontwikkelen van websites, applicaties, programma’s en platforms die tegenwoordig dagelijks door iedereen worden gebruikt.

Of het nu gaat om een social media site zoals Facebook, een streamingdienst als Netflix, of de games op onze telefoons, alle zijn ze gecreëerd met behulp van programmering. Dit maakt de vaardigheid van coderen enorm belangrijk in onze huidige digitale tijdperk, waarbij het een van de meest gezochte vaardigheden op de arbeidsmarkt is.

Deze handleiding zal ingaan op de aard van programmeertalen, de meest populaire talen en advies geven over welke talen je het best kunt leren in 2022, van de meest toegankelijke tot de meest uitdagende en geavanceerde.

Definitie van een programmeertaal

Net zoals mensen talen gebruiken om met elkaar te communiceren, gebruiken we vergelijkbare systemen om met computers te communiceren, zodat machines ons kunnen “begrijpen”. Programmeurs maken gebruik van specifieke talen om instructies en commando’s om te zetten in acties en processen die door computers uitgevoerd kunnen worden.

Programmeertalen zijn voornamelijk ontworpen voor de ontwikkeling van desktopapplicaties, websites, mobiele apps, en zakelijke platforms. Door het schrijven van deze code is het mogelijk om ideeën te vertalen naar een vorm die door verschillende soorten computers begrepen kan worden. In essentie faciliteren programmeertalen het proces van het geven van instructies aan computers over wat ze moeten doen en hoe.

Aantal en types programmeertalen

Met meer dan 2500 verschillende programmeertalen, variërend van zeer bekend tot minder gebruikelijk, zijn deze talen gecategoriseerd op basis van hoe abstract ze zijn, van direct uitvoerbare machinetaal tot talen die menselijke logica nabootsen. Er zijn:

• Lage-level talen: Deze zijn bijna gelijk aan machinetaal en bieden minimale abstractie. Ze zijn direct uitvoerbaar door de processor en focussen op ‘machine’-gerichte instructies.
• Hoge-level talen: Gekenmerkt door hun hoge niveau van abstractie en gericht op ‘programmeurs’, bedoeld om makkelijker begrepen te worden door ontwikkelaars.

Deze worden verder ingedeeld in families gebaseerd op het programmeerparadigma, zoals:

• Imperatief: met duidelijke commando’s en een vaste uitvoeringsvolgorde, waaronder C, COBOL, en Assembly.
• Functioneel: gebaseerd op het concept van wiskundige functies, met talen zoals Scala, Clojure, en Haskell.
• Logisch: waar instructies relaties tussen data beschrijven, zoals bij Prolog en Mercury.

Er bestaan tevens talen die ontwikkelaarswerk vereenvoudigen:

• Scripttalen: ontworpen voor het automatiseren van lange, repetitieve taken via scripts. Voorbeelden zijn Javascript, PHP, en Python.

Meest gebruikte programmeertalen

Om te bepalen welke programmeertalen het meest gebruikt worden, worden jaarlijks ranglijsten samengesteld door organisaties zoals TIOBE of PYPL, maar ook GitHub biedt inzicht in de populariteit van talen.

Hieronder volgt een overzicht van enkele van de meest gebruikte programmeertalen en hun toepassingen, zonder specifieke rangorde.

Python, ontwikkeld in de jaren ’90 door Guido van Rossum, staat bekend om zijn gebruiksvriendelijkheid en wordt veel gebruikt voor projecten op het gebied van kunstmatige intelligentie, data-analyse, en webontwikkeling, met Instagram als een van de beroemde voorbeelden.

Javascript

JavaScript werd in 1995 door Netscape ontwikkeld en is een programmeertaal die veelvuldig wordt gebruikt naast HTML en CSS (opmaaktalen, geen programmeertalen) om interactieve websites en toepassingen van diverse aard te creëren. JavaScript slaagde erin (en doet dit nog steeds) om de statische aard van webpagina’s te doorbreken door dynamische animaties en uitgebreide mogelijkheden voor gebruikersinteractie toe te voegen.

Tegenwoordig wordt het beschouwd als de belangrijkste programmeertaal voor de front-end van het web, het deel dat de gebruiker ziet en waarmee hij of zij interageert. Het zorgt voor alle interactieve elementen op een webpagina, van pop-ups tot waarschuwingen.

Daarnaast is JavaScript ideaal voor het uitvoeren van applicaties op een breed scala aan apparaten en technologieën: van de cloud tot smartphones, en via de vele verschillende beschikbare browsers. In combinatie met Node.js, een JavaScript-framework dat wordt gebruikt voor het schrijven van server-side applicaties, kun je back-end (alles wat ‘achter de schermen’ van een webpagina of app gebeurt), games en toepassingen bouwen die in de browser draaien.

Java

Java is de programmeertaal bij uitstek voor het bouwen van Enterprise-toepassingen. Het werd in 1995 gecreëerd en is een zogenaamde ‘objectgeoriënteerde’ taal, een programmeerparadigma waarmee softwareobjecten kunnen worden gedefinieerd die met elkaar kunnen interageren door berichten uit te wisselen.

Java is ontworpen als een voorgecompileerde taal: dit betekent dat een applicatie die met deze programmeertaal is geschreven, kan worden uitgevoerd op elk platform dat Java ondersteunt (volgens het motto ‘write once, run anywhere’).

Het wordt daarom gebruikt voor het ontwikkelen van zakelijke toepassingen, maar ook door Android-programmeurs (het is de taal waarin het Android-besturingssysteem is geschreven), of voor het ontwikkelen van toepassingen voor bankieren en e-commerce.

C/C++

C is een van de eerste programmeertalen ooit gemaakt. Het werd uitgebracht in de jaren 1970, terwijl C++ in de jaren 1980 werd geïntroduceerd als een uitbreiding van C, met toevoeging van klassen en objectgeoriënteerde functionaliteit. Deze twee talen hebben de weg vrijgemaakt voor de ontwikkeling van modernere talen zoals Python en PHP.

Beide talen worden gebruikt voor het creëren van toepassingen en platforms, systeemtoepassingen, en voor IoT.

C#

Ontwikkeld door Microsoft om C te versnellen (als concurrent van Java), integreert het met Microsoft’s .NET software en wordt het gebruikt voor game-ontwikkeling, server-side programmeren, mobiele en Windows-applicaties. Het heeft een vergelijkbare syntaxis als C, C++ en Java.

Omdat het deel uitmaakt van het .NET-ecosysteem, biedt het toegang tot vele bibliotheken en frameworks die beschikbaar zijn gesteld door Microsoft. Bovendien integreert het perfect met Windows voor de ontwikkeling van apps voor dit besturingssysteem.

PHP

PHP, ontwikkeld sinds het midden van de jaren 90, is een server-side scripttaal die wordt gebruikt om interactieve en dynamische websites te ontwikkelen. Het wordt gebruikt door veel programmeurs over de hele wereld en geniet een grote gemeenschap die open source software en frameworks heeft geproduceerd om het gebruik van deze taal te vergemakkelijken.

Het is daarom zeer snel en flexibel voor het maken van blogs, forums en sociale netwerken, CMS (Content Management Systemen), e-commerce platforms en webapplicaties. Wikipedia is bijvoorbeeld geprogrammeerd met PHP.

Go

Go, ook wel Golang genoemd, is in 2009 ontwikkeld door Google. Het is ontworpen om de beste eigenschappen van verschillende programmeertalen te combineren en is beschikbaar voor Windows, Linux en Mac. Google zegt dat Go een mix biedt van de hoge prestaties van C/C++, de eenvoud en bruikbaarheid van Python en de efficiënte verwerking van Java.

Het wordt gebruikt om systemen te ontwikkelen zoals server/webapplicaties, middleware en databases, en wordt ook ondersteund door vele bibliotheken die het maken van software vereenvoudigen.

Ruby

Ruby wordt veel gebruikt voor de ontwikkeling van webapplicaties, is open-source en relatief eenvoudig te leren. Velen beschrijven het ook als een ‘elegante’ programmeertaal, gezien de eenvoud van de syntaxis.

Het succes is zeker te danken aan het Ruby on Rails framework, dat de ontwikkeling nog eenvoudiger maakt. Enkele van de bekendste webapps die met Ruby zijn ontwikkeld, zijn SoundCloud en Twitch.

Swift

Swift is in 2014 door Apple gemaakt om apps te ontwikkelen voor iOS, macOS, watchOS en tvOS en is een vrij eenvoudig te leren programmeertaal. Het is ontworpen ter vervanging van Objective-C, de taal die eerder door Apple werd gebruikt.

Swift is gemaakt om efficiënt te zijn en het leven van ontwikkelaars makkelijker te maken, omdat het naadloos integreert met Objective-C om toepassingen te ontwikkelen voor iPhone, iPad, Mac, Watch en andere apparaten in het Apple-ecosysteem.

SQL

SQL, acroniem voor Structured Query Language, is een programmeertaal die in 1974 werd ontwikkeld door Donald D. Chamberlin en Raymond F. Boyce. Het speelde een belangrijke rol voor ontwikkelaars om tabellen en databases te bouwen.

Het is de meest gebruikte taal voor interactie met zogenaamde Database Management Systemen (DBMS). Iedereen die een database voor zijn server moet gebruiken, moet SQL kennen.

De genoemde talen zijn slechts enkele van de meest gebruikte programmeertalen, maar zoals we hebben gezien zijn er nog duizenden andere, waarvan sommige ook veel worden gebruikt: R (gebruikt voor statistische analyse en machine learning apps), Kotlin (aanbevolen voor Android-ontwikkeling), en nog veel meer.

Welke programmeertaal te leren

Met de voortdurende vraag naar ontwikkelaars in diverse sectoren, van webontwikkeling tot blockchain en app-ontwikkeling, wordt het steeds eenvoudiger om te leren programmeren dankzij gratis platforms en cursussen. Het is niet nodig om alle talen te kennen, maar een goede beheersing van een specifieke taal kan de deur openen naar het leren van anderen.

Start-ups zoeken vaak naar kennis in Javascript en Python, terwijl grotere bedrijven de voorkeur geven aan C# of Java. Afhankelijk van je interessegebied, kun je kiezen voor front-end ontwikkeling met HTML, CSS, en Javascript, of back-end ontwikkeling met PHP of Ruby. Voor cloud-gebaseerde oplossingen zijn Scala of Go aanbevolen, en voor mobiele app-ontwikkeling zijn Swift en Kotlin de beste keuzes.

Dit overzicht biedt een blik op de dynamische en evoluerende wereld van programmeertalen, waarin elk jaar nieuwe talen verschijnen en anderen verdwijnen, allemaal dienend voor uiteenlopende toepassingen.