In een wereld zonder papier zouden dagelijkse voorwerpen zoals boeken, geld, foto’s, signalisatie, kunst en verpakkingen ontbreken, wat ons leven aanzienlijk minder boeiend zou maken. Echter, de productie van het benodigde papier vereist het kappen van ontelbare bomen. Bestaan er alternatieven om ontbossing tegen te gaan? Historisch gezien werd papier niet altijd van hout vervaardigd.
Zo maakten de oude Egyptenaren gebruik van papyrus en schreef men millennia lang op dierenhuiden. Recent zoekt de industrie weer naar oorspronkelijke methoden en onderzoekt ze alternatieve materialen. ‘Papier zonder bomen’ wint aan populariteit.
Hieronder vind je enkele verrassende grondstoffen die reeds voor papierproductie worden ingezet.
1) Van je afgedragen T-shirts
Het bedrijf Moo uit het Verenigd Koninkrijk introduceerde in 2017 visitekaartjes vervaardigd uit gerecycleerde T-shirts. Het katoen uit oude kleding vormt een uitzonderlijk duurzaam papier, dat samen met andere materialen wordt gebruikt voor belangrijke documenten die lang moeten bewaren of in het geld van diverse landen.
2) Uit de mest van jouw geliefde planteneters
Poopoopaper, een bedrijf uit de VS, verkoopt papier dat geproduceerd is uit de mest van koeien, ezels, paarden, elanden, olifanten en zelfs panda’s. Deze dierlijke uitwerpselen bevatten veel vezels van de planten en vruchten die deze dieren eten. Een zuiverings- en filtratieproces leidt tot een mooi (en geurloos!) papier. Deze aanpak biedt een oplossing voor het beheer van dierlijke mest op boerderijen.
3) Met schillen, zaden en pitten van fruit
Materialen zoals sinaasappelschillen, druivenpitten, zaden van olijven en fruit, schillen van amandelen, walnoten en pinda’s worden door het Italiaanse bedrijf Favini omgezet in hun ‘boomloze’ Crush-papier. Normaal gesproken worden landbouwafval dat niet als veevoer dient of voor biomassa kan worden gebruikt, verbrand. Deze resten vormen echter een bron van vezels die door verschillende ondernemingen benut worden voor de productie van papier. Vooral de resten van bananenplantages bieden veel potentie.
4) Met niet-houtachtige planten
Al meer dan 1500 jaar wordt in China papier van bamboe gemaakt. Bamboe levert een pulp op die sterk lijkt op die van traditioneel papier. Deze oude methode is door bedrijven zoals het Canadese Caboo omgezet in commerciële productie. Suikerriet en hennep zijn andere bronnen van veelbelovende vezels die reeds in de papierindustrie worden toegepast. Kenaf, een plant uit de katoenfamilie die in Afrika voorkomt, krijgt speciale aandacht omdat eenzelfde oppervlakte kenaf in één jaar evenveel vezels produceert als een dennenbos in twintig jaar.
5) Met zeewier
Jaarlijks verwijderen kustgemeenschappen tonnen zeewier van hun stranden. Dit zeewier, beschouwd als afval, is rijk aan cellulose en kan worden gebruikt om kwalitatief hoogwaardig papier te maken. Diverse initiatieven, zowel op onderzoeks- als op industrieel niveau, maken gebruik van deze mogelijkheid. Een opmerkelijk voorbeeld is een Italiaans papier dat in de jaren 90 werd ontwikkeld als deel van een project gericht op het verzamelen en recyclen van algen die de Venetiaanse lagune verstikten.
6) Met stenen
Terwijl sommige traditionele papiersoorten minerale vulstoffen bevatten om ze helderder en sterker te maken, bestaat er ook papier waarin mineralen meer dan 80 procent van de samenstelling vormen, aangevuld met een beetje plastic hars. Dit steengebaseerde papier wordt al op brede schaal door diverse bedrijven op de markt gebracht voor hoogwaardige toepassingen.
7) Met leer
Favini, een Italiaans bedrijf, biedt een innovatief product aan dat is samengesteld uit traditioneel gerecycled papier vermengd met resten uit de lederindustrie. Hiermee wordt de kringloop gesloten en worden oude lederresten hergebruikt als basis voor schrijfmateriaal.